MWV COL Seg1 Ext iv2
Onderzoeksproject naar de mogelijkheden tot energetische renovatie van appartementsgebouwen in mede-eigendom rond de Mechelse binnenring, in combinatie met een onderzoek naar een warmtenet en een participatiespoor.
  • Partners: Ingenium (expertise warmtenet), Atelier Horizon (stedenbouwkundig advies), Levuur (participatie), Metha Advocaten (juridisch advies), Bureau Bouwtechniek (expertise gebouwrenovatie)

  • Opdrachtgever: Vlaamse Overheid i.s.m. Stad Mechelen

  • Timing: februari 2021 – juli 2022

  • Status: Gerealiseerd

Klimaatwijken

De Klimaatwijk Mechelse Vesten vormt onderdeel van de projecten Klimaatwijken, een initiatief van het Departement Omgeving en Team Vlaams Bouwmeester, verenigd in LABO RUIMTE en i.s.m. het Vlaams Energie en Klimaatagentschap. Het initiatief ondersteunt lokale besturen door specifieke expertise (ontwerpmatig, energetisch, juridisch, financieel, participatief, etc.) aan te reiken voor de opmaak van een duurzame ontwikkelingsstrategie voor een wijk.

MDC TVBM Klimaatwijken Mechelen 008 HR Groot

Mechelse Vesten

De studie formuleert een plan van aanpak voor een zo integraal en toekomstbestendig mogelijke renovatie van de appartementsgebouwen op de Mechelse Vesten.

Samen met atelier horizon Ingenium en LEVUUR onderzochten we de technische randvoorwaarden van een energetische renovatie, uitdagingen op participatiegebied in een mede-eigendomcontext en de mogelijkheden van een duurzame warmtebron in de vorm van een warmtenet onder de Vesten. Overkoepelend over deze drie niveaus werd een stedenbouwkundige oefening op bouwblokniveau uitgevoerd.

MWV PLAN Appartement typologieen overview 2

Methodologie

  • Technisch-innovatief, toegespitst op een wijkontwikkelingsplan voor een warmtenet langs de stadsring. Is een warmtenet gekoppeld aan een stadsvernieuwingsproject langs de Vesten haalbaar en interessant? Dit combineert erg technische input, gerelateerd aan warmtevraag en -aanbod, maar kijkt ook naar de Vesten als een stadszone met ruimte voor vernieuwing en innovatie: een toekomstig klimaatrobuust stukje stad.
  • Operationeel kader voor collectieve energetische renovatie van appartementsgebouwen, waarbij heel specifiek twee cases onder de loep worden genomen. De twee cases zullen representatief zijn voor een deel van de appartementsgebouwen langsheen de Vesten en zo mee inzichten verschaffen op de grotere schaal.
  • Participatie en co-creatie: stakeholderanalyse, draagvlakcreatie en coalitievorming staan hier centraal. Diverse types workshops en focusgesprekken, moet de betrokkenheid op maat faciliteren.

1408 gebouwen = 11.397 woningen

MDC TVBM Klimaatwijken Mechelen 011 HR Groot

Wat deden wij dan eigenlijk juist?

Onze collega Arno Van Hulle stond binnen het participatietraject in voor het technisch onderzoek naar de renovatie van de appartementsgebouwen. Hij bracht alle 1408 appartementsgebouwen op Mechels grondgebied in kaart en zoomde vervolgens in op de Vesten. Om de gebouwtypologieën te bepalen, documenteerde Arno alle basiseigenschappen van de gebouwen. Jawel, van alle 1408. 11.397 woningen om precies te zijn. Kortom, er is geen square meter unturned gebleven daar in Mechelen!

Om de stad Mechelen concrete sleutels aan te reiken om gebouweigenaars mee op de renovatie-kar te krijgen, onderzochten we twee concrete cases. We brachten een plan van aanpak in kaart dat ervoor zorgt dat in 2050 alle appartementen in deze twee casestudies voldoen aan energielabel A (jaarlijks verbruik <100 kWh/m2/j).

Samen met Arno zijn we verheugd te kunnen melden dat ondertussen één van de casestudies ook daadwerkelijk stappen gezet heeft naar energetische optimalisaties. Dat scheelt alvast een van 1408 niet geïsoleerde daken.

Door beide gebouwen in detail op technisch en participatievlak te onderzoeken en door dit grondig te documenteren bieden we :

  • de Stad Mechelen handvaten om een gelijkaardige aanpak voor te stellen aan de andere 1406 appartementsgebouwen op hun grondgebied
  • Vlaanderen de mogelijkheid hetzelfde te doen voor de tienduizenden andere appartementen in mede-eigendom.
MWV aerial Mechelen MWV PLAN overview vesten lagen op elkaar 20221202 Kon Astridl Overzicht Verschillend Ingrepen Energieverbruik AVH MWV schema wijkwarmteplan 01 Groot
IMG 0598

Als Arno goed gemeten heeft, en daar twijfelen we niet aan, zal straks een slordige 75.000 m2 dak van isolatie voorzien worden.

MWV SCHEMA tekening10

Focus

Het bijzondere van de Klimaatwijk Mechelse Vesten is dat we tegelijk inzetten op de haalbaarheid van het ontwikkelen van een warmtenet langs de Vesten, een stad brede infrastructuur, en op de gerichte collectieve renovatie van appartementsgebouwen. Deze twee complementaire dynamieken zorgen voor transformatiemogelijkheden op diverse schalen en met uiteenlopende focus.

Naast technische en ruimtelijke strategieën is het binnen deze transitie-opgave essentieel om een groot draagvlak voor dit project te creëren. Dat doen we door in te zetten op de VME’s van de appartementsgebouwen, aangezien zij de toegang bieden tot een collectieve renovatie van gebouwen langs de stadsring die dit meer dan nodig hebben.

Download de studie

Projecten Klimaatwijken

Behalve in Mechelen waren ook Leuven en Kortrijk voorwerp van onderzoek.

U kan de volledige publicatie hier inlezen

U hebt een vraag voor onze innovatie specialisten?

Team Kennis Innovatie & Technologie (6)

Jan Moens kennispartner 3379

prof. arch. Jan Moens

Algemeen directeur
Hoofd afdeling research & ontwikkeling
Gedelegeerd bestuurder
E-mail |
Johan 3224

prof. arch. Johan Cordonnier

Projectarchitect
Expert bouwdetails
Adviseur gevel
E-mail |
Marleen

ir. arch. Marleen Meulenbergs

Kwaliteitscoördinator
Technisch expert
E-mail |
Nadja

ir. arch. Nadja Van Houten

Directeur
Bestuurder
E-mail |
PAULUS

prof. ir. arch. Paulus Present

BIM manager
Technisch ontwerper
E-mail |
Raf 569 A3809 4570

arch. Raf De Preter

Expert bouwdetails
Adviseur gevel
E-mail |